Từ Vựng Tiếng Trung Theo Chủ Đề Nghề Nghiệp: Cẩm Nang Toàn Diện Từ Tân Việt Prime

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, năng lực sử dụng tiếng Trung là lợi thế cạnh tranh quan trọng trên thị trường lao động. Nắm vững từ vựng chuyên ngành giúp bạn truyền đạt thông tin hiệu quả, tăng cơ hội thăng tiến và hiểu biết sâu sắc hơn về các lĩnh vực nghề nghiệp cụ thể. Sự phong phú của từ vựng chuyên môn trong tiếng Trung đòi hỏi quá trình học tập chuyên tâm theo từng lĩnh vực.

Tại Tân Việt Prime, chúng tôi hiểu rằng vốn từ vựng chuyên ngành là chìa khóa mở ra cánh cửa sự nghiệp. Đó là lý do đội ngũ chuyên gia tiếng Trung của chúng tôi đã tổng hợp bộ sưu tập từ vựng tiếng Trung chuyên ngành toàn diện này, được sắp xếp theo chủ đề, dựa trên các nguồn tài liệu đáng tin cậy.

Từ Vựng Tiếng Trung Theo Chủ Đề Nghề Nghiệp

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn:

Từ vựng tiếng Trung nền tảng về chức danh, ngành nghề và môi trường doanh nghiệp.
Từ vựng và mẫu câu giao tiếp trong hoạt động công sở và tìm việc.
Từ vựng chuyên ngành theo các lĩnh vực phổ biến (Kinh doanh, IT, Kỹ thuật, Y tế, Giáo dục).
Thành ngữ và cách diễn đạt liên quan đến công việc.
Gợi ý các phương pháp và nguồn tài liệu nâng cao vốn từ vựng.

Hãy cùng Tân Việt Prime trang bị vốn từ vựng tiếng Trung cần thiết cho sự nghiệp của bạn!

Mục Lục

II. Từ Vựng Tiếng Trung Chuyên Ngành Nền Tảng

Để định hướng con đường sự nghiệp bằng tiếng Trung, bạn cần nắm vững các thuật ngữ nền tảng về chức danh, ngành nghề và môi trường làm việc cơ bản.

A. Chức Danh và Ngành Nghề Phổ Biến:

Đây là những từ vựng đầu tiên và thiết yếu để bạn có thể nói về công việc của mình và hiểu về các vai trò khác nhau trong xã hội.
Sự khác biệt nhỏ trong cách gọi tên một số nghề nghiệp giữa các nguồn cho thấy sự đa dạng hoặc sở thích vùng miền. Ví dụ, “kiến trúc sư” có thể là 设计师 (shè jī shī) hoặc 建筑师 (jiàn zhù shī), trong đó 建筑师 chuẩn hơn cho kiến trúc sư.
Cấu trúc nhiều chức danh thường có thành tố mô tả theo sau là hậu tố -师 (shī) (thầy/chuyên gia) hoặc -家 (jiā) (nhà/chuyên gia), giúp bạn nhận biết và đoán nghĩa từ mới.

Bảng 1: Chức Danh và Ngành Nghề Phổ Biến

Tiếng Trung	Phiên âm	Nghĩa Tiếng Việt
医生	yī shēng	bác sĩ
老师	lǎo shī	giáo viên
律师	lǜ shī	luật sư
警察	jǐng chá	cảnh sát
工程师	gōng chéng shī	kỹ sư
建筑师	jiàn zhù shī	kiến trúc sư
设计师	shè jī shī	nhà thiết kế
会计	kuài jì	kế toán
记者	jì zhě	phóng viên, nhà báo
演员	yǎn yuán	diễn viên
导演	dǎo yǎn	đạo diễn
歌手	gē shǒu	ca sĩ
画家	huà jiā	họa sĩ
作家	zuò jiā	nhà văn, tác giả
科学家	kè xué jiā	nhà khoa học
经济学家	jīng jì xué ji	chuyên gia kinh tế
政治学家	zhēng zhì xué	chính trị gia
农民	nóng mín	nông dân
工人	gōng rén	công nhân
建筑工人	Jiànzhùgōngré	Công nhân xây dựng
司机	sī jī	lái xe
厨师	chú shì	đầu bếp
服务员	fú wù yuán	nhân viên phục vụ
售货员	shòu huò yuán	nhân viên bán hàng
秘书	mì shū	thư ký
经理	jīng lǐ	giám đốc
总裁	zǒng cái	chủ tịch, tổng giám đốc
翻译者	fān yì zhě	phiên dịch viên
导游	dǎo yóu	hướng dẫn viên du lịch
护士	hù shì	y tá
飞行员	fēi xíng yuán	phi công
宇航员	yǔ háng yuán	phi hành gia
消防员	xiāo fáng yuán	lính cứu hỏa
运动员	yùn dòng yuán	vận động viên
牙医	Yáyī	nha sĩ
魔术师	Móshù shī	ảo thuật gia
裁缝	Cáiféng	thợ may
摄影师	shè yǐng shī	nhiếp ảnh gia
程序员	chéngxùyuán	lập trình viên
商人	shāng rén	thương nhân

B. Thuật Ngữ Quan Trọng trong Môi Trường Doanh Nghiệp:

Phần này cung cấp từ vựng về cấu trúc nội bộ công ty, bao gồm phòng ban và vị trí cấp bậc.

Tính chi tiết và phân cấp của chức danh (Tổng Giám đốc, Phó Giám đốc, Giám đốc, Trưởng phòng…) phản ánh hệ thống cấp bậc quan trọng trong nhiều doanh nghiệp Trung Quốc. Hiểu chức danh giúp bạn hiểu văn hóa công sở.
Nhiều tên phòng ban có tính chức năng, kết thúc bằng -部 (bù) hoặc -科 (kē) (ví dụ: 销售部 – Phòng Kinh doanh, 人事科 – Phòng Nhân sự). Nhận biết mẫu hình giúp bạn dễ hiểu chức năng các bộ phận.

Bảng 2: Vai Trò, Vị Trí và Phòng Ban trong Doanh Nghiệp

Tiếng Trung	Phiên âm	Nghĩa Tiếng Việt	Ghi chú
公司	Gōngsī	Công ty
董事长	Dǒngshì zhǎng	Chủ tịch HĐQT	Cấp cao nhất
总裁	zǒng cái	Chủ tịch, Tổng Giám đốc	Cấp điều hành cao
总经理	zǒng jīnglǐ	Tổng Giám đốc	Điều hành chung
副总经理	fù zǒng jīnglǐ	Phó Tổng Giám đốc
经理	jīnglǐ	Giám đốc (phòng ban)	Quản lý cấp trung
副经理	Fù jīnglǐ	Phó Giám đốc (phòng ban)
主任	zhǔ rèn	Chủ nhiệm, Trưởng phòng
秘书	Mìshū	Thư ký	Hỗ trợ hành chính
助理	zhùlǐ	Trợ lý
职员	zhí yuán	Nhân viên
办公室职员	Bàngōngshì zhíyu	Nhân viên văn phòng
组长	zǔ zhǎng	Tổ trưởng
科员	Kē yuán	Nhân viên (phòng/khoa)
工程师	gōng chéng shī	Kỹ sư	Chuyên môn kỹ thuật
技术员	jìshù yuán	Kỹ thuật viên
会计	kuàijì	Kế toán
出纳员	Chūnà yuán	Thủ quỹ
人力资源部/人事科	rénlì zīyuán bù	Phòng Nhân sự	Quản lý nhân sự
行政人事部	xíngzhèng rénshì	Phòng Hành chính Nhân sự
销售部	xiāoshòu bù	Phòng Kinh doanh	Bán hàng, tiếp thị
市场部	shìchǎng bù	Phòng Tiếp thị
财务部/会计室	cáiwù bù / Kuàij	Phòng Tài chính/Kế toán	Quản lý tài chính
生产科/生产部	Shēng chǎn kē /	Phòng Sản xuất	Quản lý sản xuất
技术部/工程部	jìshù bù / Gōng	Phòng Kỹ thuật/Công trình
设计科	Shèjì kē	Phòng Thiết kế
采购部	cǎigòu bù	Phòng Mua hàng
质量检验员/质检员	Zhì liàng jiǎnyàn	Nhân viên kiểm tra chất lượng	QC

III. Từ Vựng Giao Tiếp và Hoạt Động Công Sở

Phần này bao gồm từ vựng liên quan đến không gian văn phòng, thiết bị, hoạt động hàng ngày và các thuật ngữ về lương, thưởng, phúc lợi.

A. Môi Trường Văn Phòng và Công Việc Hàng Ngày:

Từ vựng thiết yếu cho hoạt động hàng ngày tại nơi làm việc.

Thuật ngữ về lịch làm việc và làm thêm giờ như đổi ca (换班), luân phiên ca (轮班), trực ban (值班), và tăng ca (加班) cho thấy sự phổ biến của các chủ đề này trong môi trường làm việc Trung Quốc.

Danh sách chi tiết về văn phòng phẩm (办公用品) rất thực tế và cần thiết cho hoạt động hàng ngày trôi chảy.

Bảng 3: Môi Trường Văn Phòng, Thiết Bị và Công Việc Hàng Ngày

Tiếng Trung	Phiên âm	Nghĩa Tiếng Việt
办公室	bàngōngshì	Văn phòng
同事	tóngshì	Đồng nghiệp
上班	shàngbān	Đi làm
下班	xiàbān	Tan làm
开会	kāihuì	Họp
打卡	dǎ kǎ	Chấm công (bằng thẻ)
按指纹	Àn zhǐwén	Chấm công (vân tay)
打印文件	dǎyìn wénjiàn	In tài liệu
复印	fùyìn	Photocopy
发邮件	fā yóujiàn	Gửi email
打电话	dǎ diànhuà	Gọi điện thoại
见客户	Jiàn kèhù	Gặp khách hàng
出差	chūchāi	Đi công tác
加班	jiābān	Tăng ca
请假	qǐngjià	Xin nghỉ phép
电脑	diànnǎo	Máy vi tính
打印机	dǎyìnjī	Máy in
复印机	fùyìnjī	Máy photocopy
电话	diànhuà	Điện thoại
计算器	Jìsuàn qì	Máy tính (tính toán)
文件	wénjiàn	Tài liệu, hồ sơ
文件夹	wénjiànjiā	Bìa kẹp hồ sơ
笔	bǐ	Bút
笔记本	bǐjìběn	Sổ tay, vở ghi
纸	zhǐ	Giấy
订书机	dìngshūjī	Cái dập ghim
回形针	huíxíngzhēn	Kẹp giấy
裁纸刀	Cái zhǐ dāo	Dao rọc giấy
便条	biàntiáo	Giấy nhắn, ghi chú

Từ Vựng Tiếng Trung Chuyên Ngành Giấy: Từ Nguyên Liệu Đến Sản Xuất

Tiếng Trung Bồi Là Gì? Tổng Quan Từ Vựng, Phương Pháp & Lời Khuyên Từ Tân Việt Prime

B. Việc Làm, Lương Thưởng và Phúc Lợi:

Từ vựng liên quan đến các khía cạnh tài chính và nhân sự của việc làm.

Sự đa dạng thuật ngữ tính lương (lương theo sản phẩm, lương tháng, lương năm…) cho thấy các cơ cấu trả lương đa dạng. Chỉ biết từ lương (工资) là chưa đủ.

Thuật ngữ chế độ thưởng phạt (奖惩制度), chế độ tiền thưởng (奖金制度) chỉ ra các hệ thống chính thức quản lý hiệu suất trong công ty Trung Quốc.

Bảng 4: Thuật Ngữ về Việc Làm, Lương Thưởng và Phúc Lợi

Tiếng Trung	Phiên âm	Nghĩa Tiếng Việt
工资/薪水	gōngzī / xīnshuǐ	Lương
月工资	Yuè gōng zī	Lương tháng
年薪	Niánxīn	Lương năm
计件工资	Jìjiàn gōng zī	Lương theo sản phẩm
加班工资/加班费	Jiā bān gōng zī	Lương tăng ca / Phí tăng
奖金	Jiǎnjīn	Tiền thưởng
报酬	Bàochóu	Thù lao
试用期	Shìyòng qī	Thời gian thử việc
试用期工资	Shìyòng qí gōngz	Lương thử việc
福利待遇	Fúlì dàiyù	Chế độ phúc lợi, đãi ngộ
员工待遇	Yuángōng dàiyù	Đãi ngộ nhân viên
保险	Bǎoxiǎn	Bảo hiểm
医疗保险	Yīliáo bǎoxiǎn	Bảo hiểm y tế
养老保险	Yǎnglǎo bǎoxiǎn	Bảo hiểm hưu trí
失业保险	Shīyè bǎoxiǎn	Bảo hiểm thất nghiệp
工伤保险	Gōngshāng bǎoxiǎ	Bảo hiểm tai nạn lao động
退休	tuìxiū	Nghỉ hưu
年假	Niánjià	Nghỉ phép năm
工资单	gōngzīdān	Bảng lương
合同	hétóng	Hợp đồng

IV. Ngôn Ngữ Cho Sự Thăng Tiến Nghề Nghiệp: Tìm Việc và Phỏng Vấn

Để tiến xa trên con đường sự nghiệp, bạn cần nắm vững ngôn ngữ sử dụng trong quá trình tìm việc và phỏng vấn.

A. Soạn Thảo Hồ Sơ Xin Việc (CV) (简历 – Jiǎnlì):

Thuật ngữ quan trọng để cấu trúc một CV tiếng Trung chuyên nghiệp.

Cấu trúc cơ bản của CV tương tự giữa các nền văn hóa, nhưng cách diễn đạt mục tiêu nghề nghiệp có thể phản ánh ưu tiên văn hóa (nhấn mạnh môi trường năng động, học hỏi).

Bảng 5: Các Thuật Ngữ Quan Trọng cho CV Tiếng Trung

Mục CV (Tiếng Việt)	Tiếng Trung	Phiên âm
Thông tin cá nhân	个人信息	Gèrén xìnxī
Họ tên	姓名	Xìngmíng
Ngày tháng năm sinh	出生年月	Chūshēng nián
Giới tính	性别	Xìngbié
Tuổi	年龄	Niánlíng
Địa chỉ liên lạc	通信地址	Tōngxìn dìzhǐ
Email	电子邮件	Diànzǐ yóujiàn
Số điện thoại	联系电话	Liánxì diànhuà
Quốc tịch	国籍	Guójí
Mục tiêu nghề nghiệp	职业目标	Zhíyè mùbiāo
Quá trình học vấn	教育背景	Jiàoyù bèijǐng
Kinh nghiệm làm việc	工作经验/经验	Gōngzuò jīngyàn
Kỹ năng chuyên môn	专业技能/技能	Zhuāyè jìnéng
Bằng cấp, Chứng chỉ	证书/程度	Zhèngshū / Ché
Sở thích	爱好	Àihào
Người tham chiếu	推荐人/参考	Tuījiàn rén /

B. Điều Hướng Buổi Phỏng Vấn Xin Việc (面试 – Miànshì):

Từ vựng và cụm từ phổ biến trong phỏng vấn xin việc.

Các câu hỏi phỏng vấn có thể khá kỹ lưỡng, bao gồm kỹ năng, tính cách, kỳ vọng. Cụm từ liên quan “tinh thần đồng đội”, “học hỏi nhanh” phản ánh các giá trị văn hóa tại nơi làm việc ưu tiên sự hợp tác và khả năng thích ứng.

Bảng 6: Từ Vựng và Cụm Từ Phổ Biến Khi Phỏng Vấn Xin Việc

Tiếng Việt	Tiếng Trung	Phiên âm
Phỏng vấn	面试	Miànshì
Người ứng tuyển	申请人	Shēnqǐng rén
Sơ yếu lý lịch	简历/履历表	Jiǎnlì / Lǚlì
Gửi sơ yếu lý lịch	投简历	Tóu jiǎnlì
Tự giới thiệu	自我介绍	Zìwǒ jièshào
Kinh nghiệm làm việc	工作经验	Gōngzuò jīngyàn
Kinh nghiệm phong phú	经验丰富	Jīngyàn fēngfù
Ưu điểm	优点	Yōudiǎn
Nhược điểm	缺点	Quēdiǎn
Chuyên ngành	专业	Zhuānyè
Bằng cấp	学历/学位	Xuélì / Xuéwèi
Tốt nghiệp	毕业	Bìyè
Kỹ năng	技能	Jìnéng
Mức lương mong muốn	期望薪资/希望待	Qīwàng xīnzī /
Lương thử việc	试用期工资	Shìyòng qí gōng
Tuyển dụng, nhận	录用	Lùyòng
Tại sao bạn chọn?	为什么你选我们	Wèishénme nǐ
Bạn có câu hỏi?	你有什么问题吗	Nǐ yǒu shénme
Khi nào biết kết quả	我何时能知道你	Wǒ hé shí néng

V. Từ Vựng Chuyên Ngành Theo Lĩnh Vực

Một vốn từ vựng chuyên ngành sâu hơn là cần thiết cho các lĩnh vực cụ thể.

A. Kinh Doanh, Thương Mại và Tài Chính:

Lĩnh vực này đòi hỏi từ vựng về các loại hình công ty, hoạt động kinh doanh, thị trường, thuế và tài chính.

Phân loại chi tiết thuật ngữ kinh doanh (loại hình công ty, mặt hàng, thị trường, thuế) và các thuật ngữ liên quan hợp đồng nhấn mạnh tính cụ thể và pháp lý trong ngôn ngữ kinh doanh tiếng Trung.

Bảng 7: Từ Vựng Kinh Doanh, Thương Mại và Tài Chính

Tiếng Trung	Phiên âm	Nghĩa Tiếng Việt
国营企业	guóyíng qǐyè	Doanh nghiệp nhà nước
私人企业	sīrén qǐyè	Doanh nghiệp tư nhân
股份公司	gǔfèn gōngsī	Công ty cổ phần
有限公司	yǒuxiàn gōngsī	Công ty TNHH
外商投资企业	wàishāng tóuzī	Doanh nghiệp vốn nước ngoài
经营	jīngyíng	Kinh doanh, quản lý
贸易	màoyì	Thương mại
市场	shìchǎng	Thị trường
客户	kèhù	Khách hàng
供应商	gōngyìngshāng	Nhà cung cấp
合同	hétóng	Hợp đồng
价格	jiàgé	Giá cả
报价	bàojià	Báo giá
询盘	xún pán	Chào giá (hỏi giá)
发盘	fā pán	Chào hàng (đưa giá)
订单	dìngdān	Đơn đặt hàng
付款方式	fùkuǎn fāngshì	Phương thức thanh toán
进口	jìnkǒu	Nhập khẩu
出口	chūkǒu	Xuất khẩu
关税	guānshuì	Thuế quan
增值税	zēngzhíshuì	Thuế GTGT (VAT)
利润	lìrùn	Lợi nhuận
成本	chéngběn	Chi phí
投资	tóuzī	Đầu tư
风险	fēngxiǎn	Rủi ro
银行	yínháng	Ngân hàng
贷款	dàikuǎn	Khoản vay
股票	gǔpiào	Cổ phiếu
汇率	huìlǜ	Tỷ giá hối đoái
发票	fāpiào	Hóa đơn
批发价	pīfā jià	Giá bán buôn
零售价	língshòujià	Giá bán lẻ
谈判	tánpàn	Đàm phán
营销	yíngxiāo	Marketing
物流	wùliú	Logistics, hậu cần

B. Công Nghệ Thông Tin (IT) và Máy Tính:

Từ vựng về phần cứng, phần mềm, internet, lập trình và mạng.

Từ vựng IT có nhiều từ mượn phiên âm hoặc dịch nghĩa từ tiếng Anh, cho thấy ảnh hưởng thuật ngữ toàn cầu. Sự hiện diện của thuật ngữ cho cả người dùng cuối và nhà phát triển cho thấy phạm vi kỹ thuật sâu rộng.

Bảng 8: Từ Vựng Công Nghệ Thông Tin (IT) và Máy Tính

Tiếng Trung	Phiên âm	Nghĩa Tiếng Việt
电脑/计算机	diànnǎo / jìsuànjī	Máy tính
笔记本电脑	bǐjìběn diànnǎo	Máy tính xách tay
服务器	fúwùqì	Máy chủ (Server)
硬件	yìngjiàn	Phần cứng
软件	ruǎnjiàn	Phần mềm
操作系统	cāozuò xìtǒng	Hệ điều hành
应用程序	yìngyòng chéngxù	Ứng dụng
互联网/因特网	Hùliánwǎng / Yīntè	Internet
网站	wǎngzhàn	Trang web (Website)
网页	wǎngyè	Trang mạng (Webpage)
浏览器	liúlǎnqì	Trình duyệt (Browser)
搜索引擎	sōusuǒ yǐnqíng	Công cụ tìm kiếm
电子邮件	diànzǐ yóujiàn	Email
登录	dēnglù	Đăng nhập
注册	zhùcè	Đăng ký
下载	xiàzài	Tải xuống
上传	shàngchuán	Tải lên
数据库	shùjùkù	Cơ sở dữ liệu
编程/程序设计	biānchéng / chéng	Lập trình
程序员	chéngxùyuán	Lập trình viên
代码	dàimǎ	Mã (Code)
算法	suànfǎ	Thuật toán
网络	wǎngluò	Mạng lưới
无线网络(Wifi)	wúxiàn wǎng luò	Mạng không dây (Wifi)
路由器	lùyóuqì	Bộ định tuyến (Router)
防火墙	fánghuǒqiáng	Tường lửa
病毒	bìngdú	Vi-rút
数据	shùjù	Dữ liệu
信息	xìnxī	Thông tin
人工智能(AI)	réngōng zhìnéng	Trí tuệ nhân tạo
云计算	yún jìsuàn	Điện toán đám mây
大数据	dà shùjù	Dữ liệu lớn (Big Data)
用户界面(UI)	yònghù jièmiàn	Giao diện người dùng
用户体验(UX)	yònghù tǐyàn	Trải nghiệm người dùng
开源码	kāiyuánmǎ	Mã nguồn mở

C. Kỹ Thuật và Các Lĩnh Vực Kỹ Thuật:

Từ vựng về nguyên tắc chung, công cụ và các phân ngành kỹ thuật (cơ khí, điện, hóa học, xây dựng).

Phân loại từ vựng kỹ thuật thành các lĩnh vực phụ nhấn mạnh cần kiến thức chuyên ngành. Nhiều thuật ngữ rất cụ thể, đòi hỏi bản dịch mô tả.

Bảng 9: Từ Vựng Kỹ Thuật và Các Lĩnh Vực Kỹ Thuật (Phân loại theo chuyên ngành)

Lĩnh vực	Tiếng Trung	Phiên âm	Nghĩa Tiếng Việt
Kỹ thuật chu	劳动安全	láodòng ānquán	An toàn lao động
	图纸/设计图	túzhǐ / shèjì	Bản vẽ / Bản vẽ thiết kế
	规格	guīgé	Quy cách, thông số kỹ thuậ
	测量	cèliáng	Đo lường
	质量控制	zhìliàng kòngz	Kiểm soát chất lượng
Cơ khí	机械工程师	jīxiè gōngchén	Kỹ sư cơ khí
(机械)	发动机	fādòngjī	Động cơ
	泵	bèng	Máy bơm
	阀门	fámén	Van
	轴承	zhóuchéng	Vòng bi, bạc đạn
	焊接/电焊机	hànjiē / diành	Hàn / Máy hàn
	机床	jīchuáng	Máy công cụ
	气压缩机	qìyā suōjī	Máy nén khí
Điện	电气工程师	diànqì gōngchén	Kỹ sư điện
(电气)	电路/电路图	diànlù / diànl	Mạch điện / Sơ đồ mạch điệ
	电压	diànyā	Điện áp
	电流	diànliú	Dòng điện
	电阻	diànzǔ	Điện trở
	变压器	biànyāqì	Máy biến áp
	发电机	fādiànjī	Máy phát điện
	开关插座板	kāiguān chāzuò	Bảng điện có công tắc và ổ
Xây dựng	建筑工程师/建设工程	jiànzhù gōngchén	Kỹ sư xây dựng
(建筑)	施工图	shīgōng tú	Bản vẽ thi công
	混凝土	hùnníngtǔ	Bê tông
	钢筋	gāngjīn	Thép cây, cốt thép
	地基	dìjī	Móng (nhà)
	结构	jiégòu	Kết cấu
	脚手架	jiǎoshǒujià	Giàn giáo
	起重机	qǐzhòngjī	Cần cẩu
Hóa học	化学工程师	huàxué gōngchén	Kỹ sư hóa học
(化学)	化工厂	huàgōng chǎng	Nhà máy hóa chất
	化学反应	huàxué fǎnyìng	Phản ứng hóa học
	催化剂	cuīhuàjì	Chất xúc tác
	聚合物	jùhéwù	Polyme
	溶液	róngyè	Dung dịch
	实验室	shíyànshì	Phòng thí nghiệm

D. Y Tế và Dược Phẩm:

Từ vựng về bệnh tật, triệu chứng, chuyên khoa, thiết bị và dược phẩm.

Từ vựng y tế có tính đặc thù cao, đòi hỏi chính xác. Việc sắp xếp thường phản ánh cấu trúc bệnh viện (các khoa, vai trò).

Bảng 10: Từ Vựng Y Tế và Dược Phẩm

Tiếng Trung	Phiên âm	Nghĩa Tiếng Việt	Phân loại
医院	yīyuàn	Bệnh viện	Cơ sở
医生	yīshēng	Bác sĩ	Vai trò
护士	hùshi	Y tá	Vai trò
药剂师	yàojìshī	Dược sĩ	Vai trò
病人	bìngrén	Bệnh nhân	Vai trò
内科	nèikē	Khoa nội	Khoa phòng
外科	wàikē	Khoa ngoại	Khoa phòng
儿科	érkē	Khoa nhi	Khoa phòng
妇产科	fùchǎnkē	Khoa sản	Khoa phòng
急诊室	jízhěnshì	Phòng cấp cứu	Khoa phòng
手术室	shǒushùshì	Phòng mổ	Khoa phòng
药房	yàofáng	Nhà thuốc, phòng dược	Khoa phòng
症状	zhèngzhuàng	Triệu chứng	Y học
发烧	fāshāo	Sốt	Triệu chứng
咳嗽	késòu	Ho	Triệu chứng
头痛	tóutòng	Đau đầu	Triệu chứng
恶心	ěxīn	Buồn nôn	Triệu chứng
腹泻	fùxiè	Tiêu chảy	Triệu chứng
感冒	gǎnmào	Cảm cúm	Bệnh
肺炎	fèiyán	Viêm phổi	Bệnh
糖尿病	tángniàobìn	Tiểu đường	Bệnh
高血压	gāoxuèyā	Cao huyết áp	Bệnh
癌症	áizhèng	Ung thư	Bệnh
手术	shǒushù	Phẫu thuật	Điều trị
治疗	zhìliáo	Trị liệu, điều trị	Điều trị
药/药物	yào / yàowù	Thuốc	Dược phẩm
药片	yàopiàn	Thuốc viên	Dược phẩm
胶囊	jiāonáng	Thuốc con nhộng	Dược phẩm
注射器	zhùshèqì	Kim tiêm	Thiết bị
听诊器	tīngzhěnqì	Ống nghe (khám bệnh)	Thiết bị
救护车	jiùhùchē	Xe cứu thương	Thiết bị

E. Lĩnh Vực Giáo Dục:

Từ vựng liên quan cơ sở giáo dục, vai trò học thuật, cấp học, hoạt động học tập và hệ thống giáo dục.

Phân tích chi tiết hệ thống giáo dục Trung Quốc (giáo dục cơ bản, dạy nghề, đại học, người lớn) và thuật ngữ giáo dục bắt buộc (义务教育), trường trọng điểm (重点学校) cung cấp cái nhìn sâu sắc cấu trúc và ưu tiên giáo dục.

Bảng 11: Từ Vựng Lĩnh Vực Giáo Dục

Tiếng Trung	Phiên âm	Nghĩa Tiếng Việt	Phân loại
学校	xuéxiào	Trường học	Cơ sở
幼儿园	yòu’éryuán	Trường mẫu giáo	Cấp học
小学	xiǎoxué	Tiểu học	Cấp học
中学	zhōngxué	Trung học	Cấp học
高中	gāozhōng	Trung học phổ thông (cấp 3	Cấp học
大学	dàxué	Đại học	Cấp học
学院	xuéyuàn	Học viện	Cơ sở
老师/教师	lǎoshī / ji	Giáo viên, giảng viên	Vai trò
学生	xuéshēng	Học sinh, sinh viên	Vai trò
校长	xiàozhǎng	Hiệu trưởng	Vai trò
教授	jiàoshòu	Giáo sư	Vai trò
研究生	yánjiūshēng	Nghiên cứu sinh, cao học	Vai trò/Cấp học
课程	kèchéng	Khóa học, chương trình họ	Học thuật
科目/学科	kēmù / xuék	Môn học	Học thuật
课本/教材	kèběn / jiào	Sách giáo khoa	Học thuật
作业/家庭作业	zuòyè / jiā	Bài tập / Bài tập về nhà	Học thuật
考试	kǎoshì	Kỳ thi, kiểm tra	Học thuật
分数/成绩	fēnshù / ché	Điểm số / Thành tích	Học thuật
毕业	bìyè	Tốt nghiệp	Học thuật
文凭/毕业证书	wénpíng / b	Bằng cấp / Bằng tốt nghiệ	Học thuật
学位	xuéwèi	Học vị	Học thuật
奖学金	jiǎngxuéjīn	Học bổng	Học thuật
学费	xuéfèi	Học phí	Học thuật
教育	jiàoyù	Giáo dục	Khái niệm
义务教育	yìwù jiàoyù	Giáo dục bắt buộc	Hệ thống
继续教育	jìxù jiàoyù	Giáo dục thường xuyên	Hệ thống
上课	shàngkè	Vào lớp, lên lớp	Hoạt động
下课	xiàkè	Tan học	Hoạt động
学习	xuéxí	Học tập	Hoạt động
研究	yánjiū	Nghiên cứu	Hoạt động

VI. Ứng Dụng Thực Tế: Hội Thoại Mẫu và Cụm Từ Thông Dụng

Áp dụng từ vựng vào các đoạn hội thoại thực tế trong bối cảnh nghề nghiệp.

Hội thoại mẫu thể hiện nhiều phong cách giao tiếp (thân mật, phỏng vấn, đàm phán). Nhấn mạnh tầm quan trọng điều chỉnh ngôn ngữ phù hợp tình huống. Từ đệm và dấu hiệu lịch sự quan trọng trong giao tiếp chuyên nghiệp.

1. Hội Thoại Mẫu: Lựa chọn nghề nghiệp

Tiểu Mỹ: 嗨,小華,你畢業後打算從事什麼工作呢? (Hāi, Xiǎohuá, nǐ bìyè hòu dǎsuàn cóngshì shénme gōngzuò ne?) – Chào Hoa, sau khi tốt nghiệp bạn định làm nghề gì?

Tiểu Hoa: 我一直都很喜歡藝術,所以打算當一位藝術家或設計師。不過,我也對編輯和作家這些工作感興趣。 (Wǒ yīzhí dōu hěn xǐhuān yìshù, suǒyǐ dǎsuàn dāng yī wèi yìshùjiā huò shèjìshī. Bùguò, wǒ yě duì biānjí hé zuòjiā zhèxiē gōngzuò gǎn xìngqù.) – Tôi luôn rất thích nghệ thuật, vì vậy dự định trở thành một nghệ sĩ hoặc nhà thiết kế. Tuy nhiên, tôi cũng có hứng thú với công việc biên tập và nhà văn.

Tiểu Mỹ: 那真不錯!不過,你也可以考慮一些其他行業,比如科技或金融。 (Nà zhēn bùcuò! Bùguò, nǐ yě kěyǐ kǎolǜ yīxiē qítā hángyè, bǐrú kējì huò jīnróng.) – Vậy thì tuyệt quá! Nhưng bạn cũng có thể cân nhắc một số ngành khác, ví dụ như công nghệ hoặc tài chính.

Tiểu Hoa: 你提醒得很有道理。我會仔細考慮不同選擇,找到最適合自己的職業。 (Nǐ tíxǐng dé hěn yǒu dàolǐ. Wǒ huì zǐxì kǎolǜ bùtóng xuǎnzé, zhǎodào zuì shìhé zìjǐ de zhíyè.) – Bạn nhắc rất có lý. Tôi sẽ cân nhắc kỹ các lựa chọn khác nhau để tìm ra nghề nghiệp phù hợp nhất với mình.

2. Hội Thoại Mẫu: Tương tác trong văn phòng

Hỏi phòng photocopy ở đâu?

A: 打扰一下，陈先生？你能告诉我复印机在哪吗？ (Dǎrǎo yīxià, Chén xiānshēng? Nǐ néng gàosu wǒ fùyìnjī zài nǎ ma?) – Xin lỗi, ông Trần? Ông có thể cho tôi biết máy photocopy ở đâu không?

B: 当然。沿楼道一直走。复印室是靠右第二个房间。 (Dāngrán. Yán lóudào yīzhí zǒu. Fùyìnshì shì kào yòu dì èr gè fángjiān.) – Đương nhiên. Đi thẳng dọc hành lang này. Phòng photocopy là phòng thứ hai bên phải.

Hoàn thành công việc

A (Trần tổng): 小李，我需要这些数字统计。你算出来了吗？ (Xiǎo Lǐ, wǒ xūyào zhèxiē shùzì tǒngjì. Nǐ suàn chūlái le ma?) – Tiểu Lý, tôi cần bản thống kê số liệu này. Cậu đã tính ra chưa?

B (Tiểu Lý): 快好了，陈总。一小时之内我就把它们准备好。 (Kuài hǎo le, Chén zǒng. Yī xiǎoshí zhī nèi wǒ jiù bǎ tāmen zhǔnbèi hǎo.) – Sắp xong rồi, Trần tổng. Trong vòng một tiếng nữa tôi sẽ chuẩn bị xong.

3. Các cụm từ thường dùng trong công ty/xí nghiệp:

抱歉，我现在很忙。(Bàoqiàn, wǒ xiànzài hěn máng.) – Xin lỗi, tôi đang rất bận.

今天又得加班了。(Jīntiān yòu děi jiābān le.) – Hôm nay lại phải tăng ca rồi.

你能帮我一下忙吗？(Nǐ néng bāng wǒ yīxià máng ma?) – Bạn có thể giúp tôi một chút được không?

老板来了吗？(Lǎobǎn lái le ma?) – Sếp đến chưa?

开会了，大家请安静。(Kāihuì le, dàjiā qǐng ānjìng.) – Họp rồi, mọi người vui lòng giữ yên lặng.

我们表决吧。(Wǒmen biǎojué ba.) – Chúng ta biểu quyết đi.

该下班了。(Gāi xiàbān le.) – Đến giờ tan làm rồi.

VII. Làm Giàu Văn Hóa: Thành Ngữ và Cách Diễn Đạt Trong Môi Trường Công Sở

Thành ngữ và câu nói phổ biến gói gọn giá trị văn hóa về chăm chỉ, kiên trì, sự nghiệp, thành công và hợp tác. Hiểu những điều này mang lại cái nhìn sâu sắc về đạo đức làm việc trong bối cảnh Trung Quốc. Việc sử dụng hình ảnh sống động làm chúng dễ nhớ nhưng cũng cần bối cảnh văn hóa để nắm bắt đầy đủ.

Bảng 12: Thành Ngữ và Cách Diễn Đạt Phổ Biến Liên Quan Đến Công Việc

Thành ngữ/Cụm từ (Tiếng Trung)	Phiên âm	Nghĩa đen (nếu hữu ích)	Ý nghĩa Tiếng Việt	Ví dụ (nếu có)
安家立业	Ān jiā lì yè	An cư, lập nghiệp	Ổn định cuộc sống rồi mới
三天打鱼，两天晒网	sān tiān dǎ yú, liǎng	Ba ngày đánh cá, hai ngà	Làm việc không kiên trì	做任何事情都要认真做到底，你不要三天打鱼两天晒网。
一份耕耘，一份收获	Yī fèn gēngyún, yī f	Một phần cày cấy, một ph	Có làm thì mới có ăn
春华秋实	Chūnhuá qiū shí	Xuân hoa thu quả	Nỗ lực sẽ đem lại kết quả
熟能生巧	shú néng shēng qiǎo	Quen tay hay việc	Làm nhiều sẽ thành thạo
世上无难事，只怕有心人	Shìshàng wú nánshì,	Trên đời không việc khó,	Không có việc gì khó, chỉ
坚持不懈	Jiānchí bùxiè	Kiên trì không ngừng nghỉ	Kiên trì, bền bỉ	坚持不懈，成功就在前方。(Kiên trì không ngừng,
同心协力/万众一心	tóngxīn xiélì / wànzh	Đồng tâm hiệp lực/Vạn ng	Cùng nhau chung sức, đoà
兢兢业业	jīngjīng yèyè	Cẩn thận, chăm chỉ	Làm việc cẩn trọng, tận t
废寝忘食	fèi qǐn wàng shí	Quên ăn quên ngủ	Chăm chỉ làm việc/học đế
百尺竿头，更进一步	bǎi chǐ gān tóu, gèn	Trên đầu sào trăm thước,	Đã đạt thành tựu vẫn cần
捷足先登	jiézú xiāndēng	Nhanh chân đến trước	Người nhanh nhẹn giành c

VIII. Kết Luận và Con Đường Nâng Cao Vốn Từ Vựng

Việc xây dựng vốn từ vựng tiếng Trung chuyên ngành vững chắc là hành trình quan trọng cho sự nghiệp. Nắm vững từ vựng từ báo cáo này là nền tảng để giao tiếp hiệu quả và thành công trong môi trường làm việc quốc tế.

Để sử dụng hiệu quả các danh sách từ vựng và hội thoại: tạo flashcard, luyện tập với người bản xứ, tập trung thuật ngữ lĩnh vực mình. Sự đa dạng tài liệu học hiện có (ứng dụng, web, từ điển, khóa học) mang lại nhiều lựa chọn.

Các ứng dụng như HSKFlashcards, Anki, TrainChinese, Chinese Skill, Super Chinese, và từ điển trực tuyến như Pleco, Google Dịch, Hanzii là công cụ hữu ích. Trang web Duolingo, LingoHut cung cấp bài học miễn phí. Khóa học chuyên ngành (“tiếng Trung nhập hàng Taobao 1688”, “tiếng Trung doanh nghiệp”) và giáo trình chuyên biệt cho thấy nhu cầu đào tạo định hướng công việc. Tham gia diễn đàn, hội thảo cũng giúp cập nhật kiến thức.

Tóm lại, xây dựng vốn từ vựng chuyên ngành là hành trình liên tục. Kết hợp tài liệu tổng hợp này với phương pháp học chủ động và tài liệu bổ sung, bạn sẽ tự tin hơn dùng tiếng Trung như công cụ đắc lực cho sự nghiệp.

Tân Việt Prime hy vọng cẩm nang này là người bạn đồng hành quý giá trên con đường phát triển sự nghiệp của bạn!

Từ Vựng Tiếng Trung Theo Chủ Đề Nghề Nghiệp: Cẩm Nang Toàn Diện Từ Tân Việt Prime